Αχαιοί

Η ονομασία των Ελλήνων στα ομηρικά έπη. Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, οι Α. αποτελούσαν την πρώτη ελληνική φυλή που κατέβηκε από τον βορρά γύρω στο 1900 π.Χ. και κατέκλυσε σταδιακά τον ελληνικό χώρο. Μαζί με αυτήν ήρθαν ίσως και οι Ίωνες, η δεύτερη μεγάλη ελληνική φυλή, γύρω όμως από το θέμα έχουν διατυπωθεί θεωρίες που αλληλοσυγκρούονται. Οι Α. κατέκτησαν, όχι χωρίς αγώνες, τον ελληνικό χώρο και έφεραν στον τόπο στοιχεία του δικού τους πολιτισμού. Πολεμική φυλή με σταθερά χαρακτηριστικά, έξυπνοι, δραστήριοι, δημιουργικοί, είχαν τη δυνατότητα να αφομοιώσουν τον μινωικό πολιτισμό παίρνοντας όποιο από τα στοιχεία του ταίριαζε στον χαρακτήρα και την ιδιοσυγκρασία τους. Δημιούργημα των Α. είναι ο μυκηναϊκός πολιτισμός και η εμπορική εξάπλωσή του, στο β’ μισό της 2ης χιλιετίας π.Χ., έξω από την κυρίως Ελλάδα. Α. εγκαταστάθηκαν ακόμα και στην Κνωσό, μετά την καταστροφή του ανακτόρου της, γύρω στο 1450 π.Χ. Η παρουσία των Α., οι οποίοι ονομάζονται από τους νεότερους ιστορικούς Μυκηναίοι, σημειώνεται από τον 14o αι. π.Χ., εκτός από την Κρήτη, στην Κύπρο, στα Δωδεκάνησα, στη Συρία μέχρι την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο. Η εμπορική τους δραστηριότητα τους έφερε μέχρι την Κάτω Ιταλία, όπου βρέθηκαν ίχνη της παρουσίας τους. Οι Α. κατασκεύασαν τα μεγάλα μυκηναϊκά ανάκτορα, τα κυκλώπεια τείχη, τους θολωτούς τάφους και καλλιέργησαν τα άλλα στοιχεία του λαμπρού πολιτισμού που είναι γνωστός ως μυκηναϊκός. Ανέπτυξαν επίσης ένα σύστημα γραφής, τη Γραμμική Β’, που είναι το πρώτο δείγμα ελληνικής γραφής σε μια πολύ παλιά μορφή της γλώσσας μας. Πλήθος από πήλινες πινακίδες με γραπτά σύμβολα της Γραμμικής Β’ ήρθαν στο φως στην Κνωσό, τις Μυκήνες και ιδιαίτερα την Πύλο, στο ανάκτορο του Νέστορα κ.α. Στους Α. οφείλεται επίσης και ο Τρωικός πόλεμος, που μας είναι γνωστός, με τη μορφή του θρύλου, από τα ομηρικά έπη. Στους ιστορικούς χρόνους, μια μεγάλη περιοχή της Πελοποννήσου, η Αχαΐα, διατήρησε το όνομά τους. Πίνακας εμπνευσμένος από την «Ιλιάδα», που εικονίζει ήττα των Αχαιών, εξαιτίας της οργής των θεών, και ιδιαίτερα του Απόλλωνα.